توضیحات
Capparis spinosa, the caper bush, also called Flinders rose, is a perennial plant that bears rounded, fleshy leaves and large white to pinkish-white flowers. The plant is best known for the edible flower buds (capers), used as a seasoning or garnish, and the fruit (caper berries), both of which are usually consumed salted or pickled. Other species of Capparis are also picked along with C. spinosa for their buds or fruits. Other parts of Capparis plants are used in the manufacture of medicines and cosmetics
Capparis spinosa is native to almost all the circum-Mediterranean countries, and is included in the flora of most of them, but whether it is indigenous to this region is uncertain. The family Capparaceae could have originated in the tropics and later spread to the Mediterranean basin
The caper bush requires a semiarid or arid climate. The caper bush has developed a series of mechanisms that reduce the impact of high radiation levels, high daily temperature, and insufficient soil water during its growing period. The caper bush has a curious reaction to sudden increases in humidity; it forms wart-like pockmarks across the leaf surface. This is harmless, as the plant quickly adjusts to the new conditions and produces unaffected leaves. It also shows characteristics of a plant adapted to poor soils. This shrub has a high root/shoot ratio and the presence of mycorrhizae serves to maximize the uptake of minerals in poor soils. Different nitrogen-fixing bacterial strains have been isolated from the caper bush rhizosphere, playing a role in maintaining high reserves of that growth-limiting element
کَبَر (نام علمی: Capparis spinosa)، گیاهی از خانواده کبریان است. این گیاه با نام‌های کبرو، دَک، باکو، داغ قارپوزی، خیاروک، لگجی، لیجین، لیجون و کبرک نیز شناخته می‌شود.
کبر دارای یک تاریخ طولانی استفاده توسط انسان است؛ شواهد اولیه مصرف آن به حدود ۱۸۰۰۰ سال قبل در مصر علیا برمی‌گردد. همچنین در ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در ایران مورد استفاده بوده‌است. این گیاه بومی حوزه مدیترانه است و به خوبی به محیط‌های نامساعد، گرمای خشک و شدت‌های بالای تشعشع ، خاک فقیر سازگار شده‌است. این گونه دائمی خاردار و خزان‌کننده گزینه مناسبی برای ازدیاد موفقیت‌آمیز در محیط‌های خشک، نیمه‌خشک و شور به‌شمار می‌آید. ویژگی‌های خاص کبر باعث شده‌است که در سال‌های اخیر فعالیت‌های مرتبط با کشت آن در برآورده ساختن تقاضای جهانی برای فرآورده‌های خوراکی آن مورد توجه بسیاری قرار گیرد؛ به ویژه این که با یک تمرکز فزآینده جهانی بر روی سامانه‌های تولید و کیفیت پایدار، تولید غذای پاک و سبز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده‌است. این گیاه به صورت خودروی، روی پرتگاه‌های سنگلاخی، در اکوسیستم‌های خشک ساحلی با تحمل بادهای شدید و در اکوسیستم‌های بیابانی گرم و خشک رشد می‌کند و چون توانایی بیشینه ساختن جذب عناصر غذایی از خاک را دارد، ویژگی‌های یک گیاه تطابق‌یافته با خاک‌های فقیر از عناصر غذایی و رطوبت را از خود بروز می‌دهد. کبر از طریق بذر یا قلمه ساقه تکثیر می‌شود؛ هرچند که با توجه به خفتگی بذر و مشکل استقرار قلمه‌های ریشه‌دار شده، توسعه کشت آن دارای محدودیت‌هایی است. از جوانه‌های تازه این گیاه و میوه این گیاه در کازرون جهت تهیه ترشی استفاده می‌شود که به ترشی میوه آن اصطلاحاً ترشی گلک و به ترشی جوانه‌های خود گیاه ترشی کورک گفته می‌شود
کبر گیاهی بومی مدیترانه، در آب و هوای گرم و خشک به عمل می‌آید. کبر در ایران همچنین در بلندی‌های بالای ۲۵۰۰ متر در استان اردبیل (شهرستان پارس‌آباد)، ایلام، فارس، بوشهر، کرمانشاه، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، یزد،سیستان و بلوچستان منطقه ساحلی بلوچستان .کرمان و جنوب استان کرمان جیرفت، عنبرآباد، کهنوج، رودبار، فاریاب، قلعه گنج و منوجان (ارتفاعات روستای اسلام‌آباد شیبکوه شهرستان منوجان) می‌روید. (به اسم محلی یاردون در ایلام و در دهلران به اسم «باکِه» شناخته می‌شود). در منطقه نوجین از بخش‌های شهرستان فراشبند در جنوب غرب استان فارس یکی از مرغوب‌ترین میوه‌های گیاه کَبَر که به زبان بومی به آن لیجین یا لگجی گفته می‌شود به دست می‌آید و وارد بازارهای شهرستان‌های همسایه به ویژه کازرون می‌شود.
کبر گیاهی بوته‌مانند و دارای شاخه‌های چوبی باریک و دراز است که شاخه‌های کهنسال آن بی‌برگ ولی شاخه‌های جوان آن دارای برگ‌های کوچک، باریک و به درازای ۱۲–۴ میلی‌متر و منتهی به نوک خار مانند است. این گیاه ریشه بسیار سخت و بلند با پوست کلفت دارد که پس از خشک شدن از مغز چوبی آن جدا می‌شود. این گیاه ممکن است تا سی سال عمر کند. میوه این گیاه بیضی، بدون تار و به رنگ سبز با خطوط موازی سبز یا زرد کمرنگ است و درون میوه آن قرمز و پر از دانه‌های کوچک و لزج است. یک گونه از گیاه کبر در جنوب استان بوشهر و کوه‌های اطراف عسلویه وجود دارد که بیشتر در صخره‌ها می‌روید و خار کمتری نسبت به بقیه گونه‌ها دارد و میوه آن بزرگ‌تر از گونه‌های دیگر است و رنگ میوه قرمز و قسمت مغز گوشتی و خوراکی میوه به رنگ زرد و سازگارشده با مناطق گرم و مرطوب است. میوه آن بیضی شکل، ابتدا به رنگ سبز روشن است که تدریجاً متمایل به قرمز می‌شود و گوشتدار است. موسم گلدهی این گیاه اردیبهشت تا خردادماه و در مناطق ساحلی بلوچستان از اواسط اردیبهشت تا اواخر مهرماه است. محل رشد و پراکنش این‌گونه بیشتر در نواحی کم‌ارتفاع و گرم و مرطوب است و در بیشتر نواحی ایران از جمله شهرستان شهداد مشاهده می‌شود. کبر فوق‌العاده به خشکی مقاوم است و ریشهٔ آن می‌تواند تا اعماق زیادی درون خاک نفوذ کند تا بتواند از رطوبت لازم برخوردار شود. اندام‌های رویشی: گیاهی پایا، به شکل درختچه‌های کوچک و خاردار، با انشعابات گسترده و خوابیده که توسط بذر تکثیر می‌یابد. ساقه‌های این گیاه پوشیده از کرک، متعدد، به طول ۱۰۰ سانتی‌متر که دارای انشعابات سخت و گسترده‌است و بر روی زمین پهن شده‌اند. برگ‌ها تقریباً متناوب، کرک‌دار، مدوّر، تخم‌مرغی شکل، به طول ۲ سانتی‌متر که در قاعده دارای گوشوارکی خارمانند و قلابی شکل است. اندام‌های زایشی: گل‌ها بزرگ، معطر، و به رنگ سفید تا متمایل به قرمز و دارای چهار کاسبرگ هستند که کاسبرگ‌های بیرونی بسیار بزرگ‌تر از کاسبرگ‌های داخلی هستند.
کبر دارای مصارف و فوایدی متنوعی از قبیل؛ پایداری بوم شناختی، تنوع زیستی، حفاظت خاک، احیای اراضی، تناسب با کشاورزی کم نهاده، ایجاد فرصت‌های شغلی، فضای سبز، مصرف خوراکی و دارویی و غیره است. بدیهی است توسعه کشت کبر در مناطق حاشیه‌ای و مکان‌هایی که کاشت سایر گیاهان زراعی متداول سودبخش نبوده، علاوه بر یک درآمد جانبی برای کشاورزان فقیر، به عنوان راهبردی جهت توسعه کشاورزی بوم شناختی، به ویژه کشاورزی کم نهاده، در سطح زمین‌های آسیب‌پذیر مطرح است. از میوه و گل آن در تهیه مربا و ترشی استفاده می‌شود. در استان فارس از میوه‌های کَبَر بعد از تلخی‌زدایی ترشی خوشمزه ای تهیه می‌شود. کبر یک جزء جدانشدنی از غذاهای ایتالیایی مخصوصاً غذاهای سیسیلی و جنوب ایتالیا است. از کبر به وفور در انواع سالادها، سالادهای پاستا، پیتزا، خوراک‌های گوشتی و انواع سس‌های پاستا در ایتالیا استفاده می‌شود.
