توضیحات
Calotropis procera is a species of flowering plant in the family Apocynaceae that is native to North Africa, Pakistan, tropical Africa, Western Asia, South Asia, and Indochina. The green fruits contain a toxic milky sap that is extremely bitter and turns into a gluey coating which is resistant to soap. Common names for the plant include Apple of Sodom, Sodom apple, king’s crown, rubber bush, and rubber tree. The names “Apple of Sodom” and “Dead Sea Apple” stem from the ancient authors Josephus and Tacitus, who described the plant growing in the area of biblical Sodom
استبرق بنفش درختی گونه ای از استبرق بومی مناطق گرمسیر آسیا و آفریقا است.
خواص بی نظیری برای الیاف آن و قسمت های مختلف گیاه ذکر شده است.
استبرق یک گیاه دارویی سمی است و از ریشه، پوسته، شیره و برگ و ساقه آن در صنعت داروسازی استفاده می شود.
روش تکثیر درخت استبرق از طریق بذر است.
خواص گیاه استبرق شامل درمان جذام، بیماری‌های جلدی، درمان نیش مار و عقرب، درمان اسهال خونی، سوء هاضمه، میگرن، داروی زخم و زگیل می‌شود. گیاه دارویی استبرق به هیچ عنوان نباید خودسرانه مصرف شود، زیرا باعث اختلال در بینایی و مسمومیت خواهد شد.
مصارف خارجی
در مصارف خارجی برگ های خشک شده گیاه را برای درمان تورم و روماتیسم های مفصلی به صورت ضماد به کار می برند.
شیرابه گیاه استبرق
شیرابه سفید این گیاه برای درمان تاول ، سودا و زخم های چرکی استفاده می شود همچنین برای درمان عقرب گزیدگی شیرابه را روی محل گزیدگی می ذارند.
کاربرد گیاه استبرق
از شیرابه برگ و شاخه های این گیاه برای درمان سالک و همچنین التیام زخم های عفونی و از بین بردن اثر خال های گوشتی استفاده می شود.
همچنین شیرابه گیاه را به صورت موضع برای درمان میخچه مفید می دانند.
ابریشم استبرق
از گیاه استبرق می‌توان الیافی لطیف تر از ابریشم طبیعی تولید کرد، ابریشم حاصل از گیاه کویری استبرق بسیار لطیف، سفید و با کیفیت است.
اندام دارویی مورد استفاده
برگ ، پوست ریشه ، گل ، شیرابه و دانه.
گیاه شناسی گیاه استبرق
استبرق گیاهی درختچه ای افراشته یا درختی کوچک به حداکثر ارتفاع 5 متر با شاخه های منشعب فراوان از قاعده و شیرابه ای شیری رنگ. برگها بزرگ، بیضی شکل یا تخم مرغی، ساده، در قاعده کم و بیش قلبی، نوک تیز، دمبرگ کوتاه، برگهای جوان دارای کرک های سفید نمدی.
گلها به قطر تقریبی 2.5 سانتی متر. سطح بیرونی جام گل سفید و سطح داخلی ارغوانی پر رنگ و نوک تیز. میوه برگه باد کرده، دانه ها به طول 6 تا 8 میلی متر، تخت، تخم مرغی شکل و پهن دارای یک دسته تارهای ابریشمی به طول تقریبی 3 سانتی متر.
ترکیبات شیرابه گیاه استبرق
شیرابه استبرق حاوی آلکالوئید، لاتکس یا کائوچو و چندین ترکیب پیچیده از جمله کاردنولید است. شیرابه این گیاه محتوی یک ماده گلوکوزیدی به نام کالوتروپین است. شیرابه استبرق سمی است.
خصوصیات و کاربردهای شیرابه استبرق در صنعت
تولید و ساخت لاستیک از مواد کائوچوی استبرق به دست می‌آید و لاستیک در صنعت تایر سازی و انواع صنایع به صورت گسترده و به روش های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله در صنعت کفش سازی کاربرد دارد.
لاستیک به دست آمده از این شیرابه دارای مقاومت بسیار خوبی در برابر دمای بالا، انعطاف پذیری، خاصیت ضد سر خوردن، مقاومت نسبت به میکروارگانیسم ها و باکتری ها، مقاومت نسبت به روغن ها و سوخت فسیلی … است.
شرایط اکولوژیکی درختچه استبرق
این درختچه در مناطق بیابانی، حاره ای و نیمه حاره ای آفریقا، شبه جزیره عربی، جنوب ایران، شرق افغانستان، پاکستان و تمام مناطق بیابانی غرب هند انتشار دارد.
استبرق به دلایل زیر یکی از گونه های گیاهی ارزشمند در عرصه های منابع طبیعی و بیابانی است:
ویژگی های گیاه استبرق
مقاومت گیاه استبرق به شرایط اقلیمی گرم و خشک، استقرار گیاه در اراضی شنی و ماسه بادی، نیازهای پایین گیاه، کاربرد آن در جلوگیری از فرسایش خاک و تثبیت شن های روان، مقاومت به خاکهای با سنگ مادری اشباع از سدیم، مقاومت به اسپری نمک آب دریا در سواحل، استفاده از الیاف این گیاه در نساجی، به دلیل داشتن ذخیره غذایی هر سال بعد از بین رفتن اندام هوایی مجددا رشد می‌کند.
کاشت و تکثیر گیاه استبرق
گیاه استبرق بوسیله بذر، پاجوش و قلمه و قلمه ریشه قابل تکثیر است. در اکثر زمین ها حتی زمین های نا مطلوب هم قابل کشت است. در خاکهای بدون استفاده و دارای قلوه سنگ هم قابل کشت است.
در مناطق خشک با بارندگی سالانه 300 تا 400 میلی متر و حتی بالاتر از 1000 میلی متر در سال قابل کشت است. حتی به شرط داشتن زه کشی مناسب در مناطق با بارندگی 2000 میلی متر هم قابل کشت است. در مناطق دارای علف های هرز در سایه بین درختان هم قابل کشت است.
این گیاه به خشکی و شوری مقاوم است. بذر های این گیاه خفتگی ندارد و جوانه زنی آن بعد از 1 تا 8 هفته اتفاق می‌افتد. دماهای متوالی 35 تا 40 درجه و 20 تا 22 درجه باعث افزایش جوانه زنی می‌شود. عمق مناسب کاشت بذر 2 تا 3 میلی متر است. بعد از کاشت خاک را دایما مرطوب نگه دارید تا جوانه بزند. بعد از جوانه زدن به مرور رطوبت را کم کنید.
خواص گیاه استبرق (طبیعت و خواص درمانی)
طبیعت برگ و شاخه‌های گیاه استبرق گرم و خشک است. مهمترین خواص درمانی این گیاه عبارتند از:
۱. درمان نیش عقرب و مار
یکی از شناخته شده‌ترین خواص گیاه استبرق استفاده از برگ، لاتکس و ریشه‌های آن برای درمان نیش عقرب و مار است. همچنین از این گیاه در طب سنتی برای کاهش ورم زنبور نیز استفاده می شود.
۲. درمان اسهال خونی
گیاه استبرق در طب سنتی برای درمان اسهال خونی و مشکلات سوء هاضمه کاربرد دارد. ریشه تلخ استبرق خلط‌آور، ضد نفخ، ادرارآور و معرق مقوی و دارای اثر قی‌آور شدید است.
۳. درمان جذام، زخم و کورک
در قدیم از شیره این گیاه برای کمک به درمان بیماری جذام، التیام زخم‌ها و درمان کورک استفاده می‌شده است. همچنین از ریشه‌های پودر شده استبرق ضمادی تهیه می‌کردند که در درمان ورم، سوختگی، زخم‌ها، سستی اندام بدن و … کاربرد داشته است.
۴. درمان بیماری‌های کبدی
کمک به درمان و رفع ناراحتی‌های کبد از دیگر خواص گیاه استبرق در طب سنتی است.
۵. کمک به درمان بیماری‌های جلدی
از ریشه این گیاه در طب هندی برای درمان جذام و بیماری‌های جلدی مثل سودا و سفلیس استفاده می‌شود. همچنین شیرابه شیری رنگ آن در بعضی نواحی هند برای درمان روی تومور و التهاب‌ها قرار داده می‌شود.
۶. درمان میخچه و زگیل
متخصصان طب سنتی از این گیاه برای درمان میخچه و زگیل به صورت موضعی استفاده می‌کنند. همچنین کمک به بهبود التهابات پوستی، اگزما، رفع لک‌های صورت، فروکش کردن جوش‌ها و بهبود ترک پا از دیگر کاربردهای درمانی استبرق است.
۷. درمان سرفه‌های سخت
کمک به بهبود سرفه‌های سخت، بیماری آسم، گوش‌درد و … از فواید درمانی این درخت کویری است.
مضرات گیاه استبرق (موارد احتیاطی و منع مصرف)
با وجود گسترده بودن خواص گیاه استبرق، زیاده‌روی در مصرف آن و استفاده بدون نظر پزشک متخصص طب سنتی، عوارض جانبی به همراه دارد. تمامی اعضای این درخت سمی است و به خصوص شیرابه
استفاده از این گیاه برای زنان باردار، مادران شیرده، سالمندان بالای ۶۰ سال، بیماران کلیوی و کودکان کمتر از ۱۲ سال به جز مصرف موضعی مضر است و باید با احتیاط صورت گیرد.
